Z powodu masowych ataków Rosjan na infrastrukturę Ukrainy, polski rząd aktywnie się przygotowuje do możliwej kolejnej fali uchodźców. Zdaniem polskiego premiera Mateusza Morawieckiego ważne jest, aby polski system pomocniczy był do tego odpowiednio przygotowany. To stało się główną przyczyną do wprowadzenia zmian w ustawie o pomocy ukraińskim obywatelom. Projekt już został rozpatrzony przez polski rząd. Jego wprowadzenie jest konieczne w celu uregulowania kwestii związanych z udzielaniem pomocy uchodźcom w miejscach zbiorowego zakwaterowania organizowanych przez organy państwowe.
Jakie zmiany zostaną wprowadzone?
Jedna ze zmian przewiduje obowiązkowe ubieganie się o numer PESEL przez obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po rosyjskiej inwazji 24 lutego. Zgodnie z nowelizacją, od 1 marca 2023 r. uchodźcy, którzy będą przebywać w Polsce dłużej niż 120 dni, będą musieli pokrywać 50% swoich wydatków. Z kolei ci, którzy będą w Polsce przez 180 dni, będą pokrywali 75% swoich kosztów, nie więcej niż 60 zł na osobę dziennie.
Obowiązek ten nie będzie dotyczył osób niepełnosprawnych, dzieci, osób w wieku emerytalnym, kobiet w ciąży, osób wychowujących dziecko do 12. miesiąca życia, opiekunów co najmniej trójki dzieci, a także osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Sytuację musi ocenić wojewoda lub podmiot udzielający pomocy.
Z kolei dokument elektroniczny dostępny w aplikacji Diia.pl (odpowiednik mObywatela dla uchodźców z Ukrainy) będzie uznawany za zezwolenie na pobyt. Dokument ten, wraz z dokumentem podróży, będzie uprawniał obywatela Ukrainy do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.
Świadczenia dla uchodźców
Zmiany powinny wprowadzić podstawę prawną do uzyskania daty i historii przekroczenia granicy przez obywatela Ukrainy z rejestru Służby Granicznej, w szczególności ZUS. Nowelizacja umożliwi również przekazywanie środków z Funduszu Pomocowego na cele związane z digitalizacją materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Z Funduszu mogą być również finansowane zadania Polskiego Czerwonego Krzyża w związku z rosyjską agresją na terytorium Ukrainy.
