Dzień Godności i Wolności obchodzony jest na Ukrainie co roku 21 listopada na cześć rozpoczęcia dwóch rewolucji: Pomarańczowej Rewolucji i Rewolucja Godności. W tym dniu Ukraińcy czczą pamięć tych ludzi, którzy powstali w obronie demokratycznych wartości i interesów Ukrainy.
Święto zostało ustanowione rozporządzeniem prezydenta z 13 listopada 2014 r. Święto Godności i Wolności stało się następcą Dnia Wolności, który był obchodzony 22 listopada na cześć Pomarańczowej Rewolucji od 2005 do 2011 roku. Jednak w 2014 roku został on odwołany.
W tym roku Ukraina po raz pierwszy obchodzi Dzień Godności i Wolności w czasie wojny na pełną skalę. Każdego dnia Ukraińcy walczą o wolność na froncie realnym, politycznym, gospodarczym, wolontariackim i innych.
„Razem jest nas wielu, nie da się nas pokonać”. Historia Pomarańczowej Rewolucji
W 2004 roku wybuchła pierwsza w historii Ukrainy rewolucja na dużą skalę, jednocząca wszystkich Ukraińców przeciwko sfałszowaniu wyborów prezydenckich.
Protesty, akcje i wiece rozpoczęły się 22 listopada 2004 roku jako reakcja na fałszerstwa, które wpłynęły na wynik wyborów. Pomarańczowa rewolucja została zorganizowana przez zwolenników Wiktora Juszczenki, głównego kandydata na prezydenta Ukrainy w listopadzie-grudniu 2004 roku. Jego rywalem był wówczas Wiktor Janukowycz, który chciał sfałszować wybory.
Po ogłoszeniu danych przez Centralną Komisję Wyborczą okazało się, że różnią się one znacznie od sondaży exit polls. Międzynarodowi obserwatorzy wskazywali również na masowe naruszenia w lokalach wyborczych. Wiktor Juszczenko ocenił, że doszło do fałszerstwa i złożył wniosek do Sądu Najwyższego.
22 listopada na Majdanie zebrało się ponad 100 tysięcy osób. W całym kraju odbyły się protesty przeciwko sfałszowanym wyborom. Głównym hasłem Pomarańczowej Rewolucji były słowa „razem jest nas wielu, nie damy się pokonać”.
Protesty Ukraińców przyniosły efekty. Niecały tydzień później, 27 listopada, Rada Najwyższa Ukrainy przegłosowała unieważnienie wstępnych wyników wyborów. 26 grudnia odbyło się powtórne głosowanie, w którym zwyciężył Wiktor Juszczenko.
Wspieranie integracji europejskiej za cenę własnego życia. Rewolucja godności
21 listopada 2013 roku Ukraińcy zaczęli ponownie gromadzić się na Majdanie w Kijowie. W tym dniu ponad 2000 osób zebrało się, aby zaprotestować przeciwko odejściu kierownictwa politycznego kraju od prawnie zapisanego kursu integracji europejskiej, a następnie odrzuceniu tego kursu. Tego dnia ówczesny prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz odmówił podpisania umowy o stowarzyszonym członkostwie Ukrainy w UE.
W nocy 30 listopada na ulicach Kijowa pozostali głównie studenci, kontynuując protest przeciwko decyzji władz. Tego dnia ówczesne władze Ukrainy nakazały siłowe rozpędzenie Euromajdanu w Kijowie.
O godzinie 4 rano, gdy na Placu Niepodległości znajdowało się około 100 protestujących, plac został otoczony przez 300 funkcjonariuszy Berkutu uzbrojonych w specjalne środki. Ludzie byli bici pałkami i kopani. Rannych zostało 84 protestujących, w tym 17 studentów.
Ukraińcy oglądali wydarzenia tej nocy w telewizji ze strachem i łzami w oczach, ale następnego dnia tysiące ludzi zebrało się na Majdanie, by bronić godności narodu ukraińskiego.
W przeciwieństwie do Pomarańczowej Rewolucji, podczas Rewolucji Godności na Majdanie w 2014 roku Ukraińcy zapłacili za integrację europejską i swoją wolność wysoką cenę: cenę własnego życia. Podczas Euromajdanu zginęło 106 osób, a ponad 2000 zostało rannych.
16 stycznia 2014 roku rozpoczęły się otwarte gwałtowne konfrontacje, które poskutkowały licznymi ofiarami. 20 lutego tego samego roku snajperzy rozstrzelali wiele osób na ulicy Instytuckiej. Dzień ten przeszedł do historii Ukrainy jako „krwawy czwartek”, a ci, którzy wtedy zginęli, stali się częścią „Niebiańskiej sotni”.
Rewolucja Godności to jedna z najtragiczniejszych rewolucji w historii Ukrainy, która rozpoczęła ochronę wartości demokratycznych, praw i wolności człowieka i obywatela, wartości narodowych.
„Pokonamy wszystko, przetrwamy, zwyciężymy”
Już wiosną 2014 roku rozpoczęła się militarna agresja Rosji, której towarzyszyła okupacja Krymu oraz niektórych terytoriów obwodów ługańskiego i donieckiego. A 24 lutego 2022 roku Ukraińców obudziły wybuchy i syreny, które oznaczały początek pełnowymiarowej inwazji na Ukrainę.
W swoim przemówieniu wideo Wołodymyr Zełenski pogratulował Ukraińcom Dnia Godności i Wolności i zapewnił, że Ukraińcy wszystko pokonają i zwyciężą.
– Pokonamy wszystko, przetrwamy, zwyciężymy! A w Dniu Godności i Wolności zbierzemy się na Placu Niepodległości. Gdzie zawsze broniliśmy godności i wolności. Na granicie, na barykadach podczas Pomarańczowej Rewolucji i Rewolucji Godności. Gdzie obchodziliśmy 30. rocznicę niepodległości Ukrainy i gdzie będziemy obchodzić Dzień Zwycięstwa Ukrainy. W spokojnym Kijowie, w spokojnej Ukrainie będę mówił o tym, co ważne, o tym, co najważniejsze, co pozostało niezmienione i pozostanie niezmienione: Chwała Ukrainie! – powiedział prezydent.
Jak uczcić Dzień Godności i Wolności?
21 listopada organizatorzy ruchu oporu obywatelskiego wzywają Ukraińców i cały demokratyczny świat do zawiązania żółtej wstążki, aby wesprzeć opór na okupowanych terytoriach.
Obywatelski ruch oporu „Żółta Wstążka” pojawił się wiosną 2022 roku w Chersoniu.
