Anastazja Oleksijenko: Jak powinna wyglądać legalizacja pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego?
Andrij Wolos: Jeżeli osoba przyjechała po 24.02.2022 r. na paszporcie zagranicznym, wystarczy wyrobić numer PESEL z oznaczeniem UKR. Dzięki temu dokumentowi dana osoba ma możliwość legalnego pobytu w Polsce przez okres 18 miesięcy.
A jak wygląda sytuacja osób, które przekroczyły granicę na podstawie paszportu krajowego lub aktu urodzenia?
Jeśli Ukraińcy wjechali z paszportami wewnętrznymi, świadectwem urodzenia lub innymi dokumentami, które nie są paszportami zagranicznymi – należy najpierw wystąpić do ambasady Ukrainy o uzyskanie potwierdzenia legalnego pobytu w Polsce, czyli o dokument przetłumaczony na łacinę.
Jakie dokumenty trzeba wyrobić, aby przebywać w Polsce legalnie teraz i przyszłości?
Aby uniknąć problemów, potrzebują najpierw dokumentu podróży, stempla wjazdowego oraz numeru PESEL. Mając te dokumenty w ręku – pobyt jest legalny i wraz z nimi można w przyszłości ubiegać się o kartę tymczasowego pobytu.
Co zrobić z osobami, które nie mają stempla wjazdowego?
W takim przypadku należy poinformować Straż Graniczną i poprosić o wydanie dokumentu potwierdzającego ten wjazd. Polecam to zrobić, aby później nie było problemów z legalizacją.
18 miesięcy – jak je obliczyć?
Każdy obywatel Ukrainy, który przyjechał do Polski po 24 lutego i otrzymał numer PESEL oznaczony UKR, ma możliwość pobytu tutaj przez 18 miesięcy. Ale nie ma znaczenia, czy osoba wyjechała w lutym, czy dopiero teraz – odliczanie 18 miesięcy zaczyna się od 24.02.2022.
Czy obywatele Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Polski po 24 lutego, mogą ubiegać się o kartę pobytu? (zezwolenie na pobyt czasowy – red.)
W tej chwili ci ludzie nie mogą składać takich oświadczeń. Jeśli mówimy o dalszym legalnym pobycie, to obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego, mają możliwość ubiegania się o zezwolenie na pobyt po 9 miesiącach pobytu w Polsce. Dotyczy to wszystkich, którzy wjechali po 24 lutego i przebywali w Polsce 9 miesięcy, niezależnie od dokumentów, z którymi przekraczali granicę.
Na jaki okres będzie wydawane zezwolenie na pobyt czasowy i jakie dokumenty są wymagane?
Wszyscy obywatele Ukrainy, którzy wjechali do Polski po 24 lutego, mogą uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy na okres do 3 lat, bez konieczności potwierdzania podstaw i zezwolenia na rynek pracy.
Jeśli chodzi o dokumenty, obecnie prawo stanowi, że dana osoba musi zebrać podstawowe dokumenty: fotografie, kopię paszportu, wypełniony wniosek i tego samego dnia instytucja państwowa, w której wniosek został złożony, musi wydać decyzję, od której nie będzie można się odwołać.
Na ile jest to realne?
W rzeczywistości nie wiadomo w tej chwili, jak to będzie wyglądać. Z własnego doświadczenia powiem, że nie zawsze to, co jest napisane w ustawie, faktycznie się dzieje. Jest to paradoks.
Czy są jakieś zasady ubiegania się o zezwolenie na pobyt stały?
Tak naprawdę to jest wyjątek od reguły, bo osoba, która przybyła po 24 lutego, ale jest polskiego pochodzenia, ma kartę Polaka– może ubiegać się o pobyt stały w Polsce.
Jak wygląda sytuacja z wjazdem do Polski w tej chwili? (10 czerwca 2022 – red.)
Jeśli mówimy o obecnej sytuacji i ludziach, którzy chcą teraz wjechać do Polski, to tak naprawdę Straż Graniczna musi wpuszczać wszystkich, ale w tej chwili o takich rzeczach decyduje też strażnik graniczny. Aby osoba mogła przekroczyć granicę, musi najpierw zadeklarować, że chce uzyskać ochronę czasową w Polsce.
Czy obywatele Ukrainy, którzy wjechali do Polski i otrzymali tutaj numer PESEL UKR, mogą przenieść się do innego kraju i tam również ubiegać się o ochronę czasową?
Jeżeli dana osoba otrzymała ochronę czasową w Polsce, ale chce zmienić kraj zamieszkania, powinna zapoznać się z zasadami przyjmowania uchodźców w tym kraju, a także przed wyjazdem odwołać ochronę czasową w Polsce. O ten status nie można ubiegać się w dwóch krajach UE.
