Anastazja Oleksijenko, Wprost Ukraina: Jak ogólnie oceniasz środowisko biznesowe w Polsce? Czy stwarza sprzyjające warunki dla nowych przedsiębiorstw?
Olga Zamichowska, ekspertka ds. otwierania i prowadzenia biznesu w Polsce: Dane statystyczne wskazują, że od lutego 2022 roku do końca czerwca 2023 roku zarejestrowano w Polsce 29,4 tys. działalności gospodarczych (JDG) założonych przez obywateli Ukrainy. Obecnie w Polsce działa prawie 26 tysięcy sp. z o.o (spółek z ograniczoną odpowiedzialnością) z ukraińskim kapitałem. Stanowią one nieco ponad 25 proc. firm z kapitałem zagranicznym zarejestrowanych w Polsce. Dane świadczą o tym, że prowadzenie działalności gospodarczej dla wielu osób jest lepszą opcją niż praca na etacie. Można to postrzegać jako sposób na utrzymanie siebie i swojej rodziny lub jako sposób na realizację własnych ambicji.
Ogólnie rzecz biorąc środowisko biznesowe w Polsce dla nowych przedsiębiorstw jest dość korzystne, co wynika z wielu czynników, np. ulg podatkowych na początku działalności i zwolnienia z opłat na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze 6 miesięcy. Poza tym od lutego 2022 roku dla wszystkich obywateli Ukrainy pojawiła się możliwość rejestracji JDG (działalność gospodarcza), wcześniej możliwe było tylko utworzenie Sp. z o.o (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), co oczywiście wiązało się z większymi kosztami prowadzenia działalności gospodarczej. Warto też wspomnieć o możliwości zarejestrowania firmy nie tylko online, ale także bez konieczności obecności założycieli na terytorium Polski.
Istotnym czynnikiem jest również to, że Polska ma idealne położenie tranzytowe i logistyczne, jest to tzw. „łącznik” między krajami Europy Zachodniej i Wschodniej. Dlatego przez terytorium Polski przepływa znaczny strumień towarów, co z kolei otwiera szeroki zakres kierunków biznesowych.
Jakie czynniki warto uwzględnić, planując otwarcie firmy w Polsce?
Utwórz listę i starannie, krok po kroku sprawdź wszystkie wymogi, które trzeba spełnić przed złożeniem wniosku do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).
- Wybierz nazwę swojej firmy (w przypadku działalności gospodarczej konieczne jest podanie imienia i nazwiska przedsiębiorcy oraz krótkiej nazwy);
- Zdecyduj, gdzie będzie miała siedzibę prawna firmy;
- Wybierz kod PKD (najlepiej wybrać wszystkie możliwe, związane z działalnością gospodarczą);
- Upewnij się, czy potrzebujesz uzyskać zezwolenie/licencję na prowadzenie działalności;
- Określ formę opodatkowania dochodu;
- Sprawdź, do jakiej stawki VAT kwalifikuje się firma;
- Zdecyduj, jak prowadzić księgowość;
- Poświęć wystarczająco dużo czasu na wybór banku, w którym firma będzie obsługiwana. To decyzja długoterminowa, dlatego trzeba dokładnie sprawdzić oferty, dodatkowe usługi i politykę cenową dotyczącą obsługi rachunków.
- Zbierz wcześniej informacje dotyczące opłacania miesięcznych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS);
- Sprawdź, czy w przypadku Twojej działalności wymagane jest posiadanie kasy fiskalnej.
Jak oszacować potrzebne koszty na otwarcie i pierwszy rok prowadzenia biznesu w Polsce?
Aby oszacować koszty, trzeba zdecydować się na rodzaj opodatkowania i rodzaj prowadzenia księgowości, poznać minimalny kapitał potrzebny do otwarcia, a także uwzględnić koszty związane z adresem siedziby firmy.
Jeśli mówimy o JDG (jednoosobowej działalności gospodarczej) na początkowych etapach, miesięczne koszty utrzymania firmy mogą wynosić od 500 złotych, co obejmuje koszty wynajmu adresu siedziby i podstawowy pakiet usług księgowego.
Jakie możliwości finansowania są dostępne dla nowych przedsiębiorstw w Polsce?
Jeśli Twoja firma ma cechy przedsiębiorstwa społecznego lub jest innowacyjna, możesz spróbować ubiegać się o granty lub finansowanie ze specjalnych funduszy. Można również uzyskać niewielkie dotacje przy otwieraniu własnego biznesu w lokalnych lub powiatowych placówkach centrów zatrudnienia (Urząd Pracy).
Po zarejestrowaniu firmy i uzyskaniu wyników działalności gospodarczej odzwierciedlonych w okresie sprawozdawczym, będziesz miał możliwość uzyskania kredytu dla firm na warunkach, które znacząco różnią się od ofert krajowych banków.
Jak prawidłowo przygotować dokumentację do rejestracji przedsiębiorstwa i ile to może zająć czasu?
Aby otworzyć własną firmę JDG (działalność gospodarcza), potrzebujesz tylko dwóch dokumentów:
- paszport zagraniczny;
- PESEL (odpowiednik ukraińskiego numeru identyfikacyjnego);
- Jednoosobową działalność gospodarczą można zarejestrować online, jeśli masz kwalifikowany podpis cyfrowy lub profil zaufany w Jednolitym Rejestrze Przedsiębiorców (CEIDG).
Podczas rejestracji należy podać nazwę działalności gospodarczej – musi zawierać:
- Imię i nazwisko oraz krótką nazwę;
- adres związany z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- kody PKD;
- datę rozpoczęcia działalności;
- informacje dotyczące ubezpieczenia w ZUS;
- dane identyfikacyjne urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania.
Jakie są podstawowe zasady opodatkowania i sprawozdawczości finansowej ważne dla biznesu w Polsce?
Co do zasady przedsiębiorcy i osoby fizyczne niebędące rezydentami Polski podlegają opodatkowaniu tak samo, jak rezydenci Polski. Pierwszą dużą grupą podatków, które płaci przedsiębiorca, a tutaj mówimy o właścicielach JDG (działalność gospodarcza), jest podatek dochodowy (PIT). W tym przypadku istnieje możliwość wyboru systemu opodatkowania, który może być odpowiedni dla konkretnej działalności.
PIT musi płacić każdy, kto osiąga dochód w Polsce (wynagrodzenie, dochód z indywidualnej działalności gospodarczej itp.). Wśród podatków w Polsce warto wymienić VAT – podatek od towarów i usług. Ten podatek nalicza się praktycznie na wszystkie towary, prace czy usługi. Stawki różnią się:
- 23 proc. – podstawowa stawka VAT;
- 8 proc. – obejmuje produkcję farmaceutyczną i medyczną, usługi pasażerskie, usługi związane z tymczasowym zakwaterowaniem i pobytami, budownictwo mieszkaniowe itp.;
- 5 proc. – stosuje się do grupy towarów, takich jak chleb, mięso, produkty mleczne, książki i periodyki.
Istnieje także zerowa stawka VAT, która jest stosowana przy zakupie i dostawie towarów z krajów UE do Polski. Wymienione podatki są podstawowe, a każdy, kto zamierza prowadzić działalność gospodarczą na terenie Polski, będzie musiał się z nimi zmierzyć. Ważne w tym kontekście jest także skorzystanie z pomocy doświadczonego księgowego, aby mieć pewność co do poprawności wypełniania i składania deklaracji podatkowych i raportów.
Do wyboru księgowego warto podejść równie odpowiedzialnie, jak do wyboru swojej drugiej połówki, ponieważ to osoba, której powierzasz całokształt finansowy swojego biznesu.
Jak właściwie ocenić i obliczyć zobowiązania podatkowe?
W Polsce istnieją trzy sposoby opłacania podatku dochodowego od działalności gospodarczej (JDG), jeśli obecnie rejestrujesz firmę.
Pierwszy sposób to Skala podatkowa. Ten rodzaj opodatkowania często nazywany jest podstawowym, ponieważ uważany jest za podstawowy dla małych przedsiębiorstw w Polsce. Stawki wynoszą 12 proc. (jeżeli dochód nie przekracza 120 000 złotych) i 32 proc. Drugi rodzaj opodatkowania w Polsce to Podatek liniowy. Stawka wynosi 19 proc. Trzeci rodzaj opodatkowania to Ryczałt ewidencjonowany. Wynosi od 2 proc. do 17 proc., w zależności od wybranej działalności.
Czy istnieje kwota, którą można zarobić ze swojej działalności bez formalnej rejestracji firmy? Dla kogo jest to dozwolone?
Jeśli masz świetny pomysł, chcesz rozpocząć własną działalność, ale jednocześnie masz milion pytań i obaw, w Polsce istnieje możliwość przetestowania swojego pomysłu biznesowego bez rejestrowania działalności gospodarczej. Taka forma działalności nazywa się „niezarejestrowana działalność gospodarcza”. Możesz prowadzić niezarejestrowany biznes, jeśli miesięczny dochód nie przekracza 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Limit dochodu z niezarejestrowanej działalności od stycznia do czerwca 2023 roku wynosił 1745 złotych, a od lipca 2023 roku – 2700 złotych.
Taka działalność jest możliwa, jeśli nie prowadziłeś żadnej działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy. Wówczas nie musisz rejestrować swojej firmy w rejestrze przedsiębiorców ani w urzędzie skarbowym, nie płacisz składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za swoją działalność, nie musisz płacić miesięcznych podatków i VAT.
Nie można prowadzić niezarejestrowanej działalności, jeśli wybrana przez Ciebie działalność wymaga licencji, na przykład na działalność lekarską czy sprzedaż alkoholu. Jeśli przekroczysz miesięczny limit dochodu, Twoja działalność będzie uważana za biznes, i od tego momentu będziesz mieć 7 dni na zarejestrowanie swojej firmy.
Jakie podatki mogą być zastosowane do dochodu z mojej działalności bez otwierania firmy? Jakie obowiązki ciążą na niezarejestrowanej działalności?
Od momentu rozpoczęcia niezarejestrowanej działalności jesteś zobowiązany/a: prowadzić uproszczone księgi sprzedaży (nawet w zwykłym zeszycie). Dochód z niezarejestrowanej działalności należy zgłaszać w corocznym zeznaniu podatkowym PIT-36.
Na żądanie klienta możesz wystawić fakturę. Jesteś zobowiązany/a szanować prawa konsumenta, w tym prawo do odstąpienia od umowy na odległość w ciągu 14 dni oraz wykonywać zobowiązania związane z reklamacjami, zwrotami lub naprawą towaru.
Jakie konkretne zasoby i organizacje wspierają nowe przedsięwzięcia w Polsce?
Możesz otrzymać nieodpłatną pomoc finansową z Funduszu Zatrudnienia na otwarcie własnej działalności, obejmującą koszty pomocy prawnej, konsultacje i doradztwo związane z otwarciem tego przedsięwzięcia, w wysokości do sześciokrotności średniej pensji. Warto monitorować informacje i ogłoszenia, próbować ubiegać się o granty lub finansowanie ze specjalnych funduszy. Informacje można znaleźć tutaj:
- Fundusze Europejskie;
- Portal organizacji pozarządowych;
- Portal o dotacjach.
Konkursy ogłaszają następujące instytucje, warto także zajrzeć na strony instytucji w swoim mieście:
- Urzędy Marszałkowskie;
- Powiatowe Urzędy Pracy, Wojewódzkie Urzędy Pracy;
- Urzędy Miasta i Urzędy Gmin;
- Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Polski Fundusz Rozwoju;
- Izby Gospodarcze, Agencje Rozwoju
Obecnie można znaleźć wiele organizacji, grup biznesowych i fundacji, które doradzają i świadczą usługi coworkingu, organizują webinaria czy tematyczne spotkania biznesowe offline. Udzielają także porad, jak korzystać z narzędzi pomocy publicznej dostępnych w Polsce.
Jak biznes-inkubator może ułatwić wejście na rynek i rozwój firmy? Czy warto korzystać właśnie z tej formy biznesu? Kto może z tego skorzystać?
Biznes-inkubator to organizacja, która wspiera projekty początkujących i już działających przedsiębiorców na wszystkich etapach rozwoju: od koncepcji do komercjalizacji.
Nazwa dla takiej formy współpracy jest dość powszechna na polskim rynku i pochodzi od inkubatorów biznesu, które były popularne w różnych polskich uniwersytetach, umożliwiając swoim studentom przetestowanie różnych modeli biznesowych przed pełnoprawnym uruchomieniem działalności.
Biznes-inkubator pełni rolę pośrednika między przedsiębiorcą a jego klientami, pomaga w rozwiązaniu kwestii finansowych, podatkowych i prawnych oraz w kwestiach związanych z legalizacją. Taka forma współpracy jest odpowiednia dla freelancerów – jednoosobowych działalności gospodarczych (projektantów, programistów, marketerów, copywriterów, fotografów).
Przeważnie wszystkie inkubatory działają na zasadzie abonamentu, czyli specjalista płaci za usługi co miesiąc stałą opłatę. Korzystanie z usług biznes-inkubatora ma wiele zalet, jak i wad, dlatego radzę sprawdzić kilka propozycji i warunków współpracy oraz samodzielnie wybrać dla siebie najlepszą opcję.
Czytaj też:
Droga Ukrainki do „puszystego” biznesu w Polsce. Tak Diana założyła firmę LapkiCzytaj też:
Jak Ukrainiec może zdobyć prawo jazdy w Polsce? Wyjaśniamy
